بنای تاریخی گنبد سبز مشهد در خیابان آخوند خراسانی و در وسط میدان گنبد سبز واقع شده است.این بنا داراى گنبدى فیروزه‌اى رنگ متمایل به سبز، چهار ایوان و هشت ضلع می‌باشد که علاوه بر ایوان و طاق نماها، کاشی‌کاری زیبای آن به بقعه جلوه خاص بخشیده است. این بنا مدفن شیخ محمد مومن عارف است که در دوره صفویه می زیسته و در سال 904 قمری وفات یافته . شرح زندگانی این عارف در کتابی به نام گنبد سبز آورده شده که به سه زبان انگلیسی، فارسی و عربی منتشر شده است . این بقعه در دوران صفویه در میان قبرستانی به نام "میر هوا" بوده که بعدها پیرامون آن محوطه سازی شد و با توسعه شهرمشهد این بقعه در میان میدان قرار گرفت و در سال 53 نمای این بنا کاشی کاری شد .دیدن از این بقعه زیبا به مسافران تور مشهد پیشنهاد می شود .

مقبره پیر پالان دوز مشهد

مقبره پیر پالان دوز مشهد واقع در قسمت شمال شرقى مجموعه حرم حضرت رضا (ع) و شامل بنایى چهارگوش با گنبدى بر فراز آن، ‌و ایوانى آجرى در مقابل می باشد. در داخل بقعه، شاه‌نشینى می باشد که در بالاى آن، یزدى‌بندى‌هایى طراحی شده که در اصل داراى نقاشى بوده و به داخل بقعه جلوه ی منحصر به فرد داده است. بدنه‌هاى بنا، از دوران صفویه،با نقاشى طراحی شده است که بر اثر گذر زمان و نفوذ رطوبت، جز بخش کمى از آن که مرمت و ثابت گردیده، بقیه از میان رفته است. در زیر کاسه ی گنبد نیز ترنج زیبایى با نگاره‌هاى گیاهى طنین اندازی شده است. نماى خارجى مقبره به ایجاد طاق‌ نماهاى تیزه‌ دار آجرى و پشت‌‌ بغل‌ هاى کاشى و قاب‌ هاى مستطیل تزئینى بر فراز آن‌ها، در عین سادگى، چشم اندازی زیبا دارد. سطح گنبد پیازى شکل فراز بنا که بر روى گردنى استوانه‌اى شکل استوار شده، داراى پوشش ساده‌اى از کاشى فیروزه‌اى می باشد. شکل کلى بنا و بازمانده‌‌هاى نقاشى‌ هاى درون آن، بنا را اثرى از دوران صفوى معرفى مى‌کند که در سال 985 ( هـ.ق ) تاسیس شده است. تاریخ مزبور، بر کتیبه ی سنگ سفید مربعى تراشیده شده است.

شخصیت به خاک سپرده شده در مقبره پیر پالان دوز مشهد، با توجه به نوشته ی سنگ مزارش، «محمد عارف عباسی»، از عرفاى سلسله ی ذهبیه‌ می باشد. لقب «پالان‌دوز» ازاین جهت به او داده شده که براى گذران زندگى خود، با وجود مقام والایى که نزد مردم داشته، به کار پالان‌ دوزى مشغول بوده است. از این‌ شخصیت، قرآن هفت‌سوره‌اى به جا مانده که به خط خوش ثلث نوشته شده است و حکایت از توانایى او در کار خطاطى می کند.سالی گشت به مسافران عزیز تور مشهد پیشنهاد به زیارت این مقبره را می دهد.

امامزاده سلطان غیاث الدین محمد (ع)

امامزاده سلطان غیاث الدین محمد (علیه السلام)، با پروا به متن سنگ قبر، نام کامل مدفون در گنبد خشتی «امیرغیاث الدین محمد» نام پدرش «امیرطاهر الموسوی» است که نسب شریفش با هفده واسطه به شرح زیربه حضرت موسی بن جعفر (علیه السلام) می رسد:
امیرغیاث الدین محمد بن محمودشاه بن حسین بن طاهر بن حسن بن علی بن محمد بن موسی بن جعفر بن محمد بن اسماعیل بن ستوده تر بن محمد بن ستوده تر بن محمد بن قاسم بن امام موسی کاظم (علیه السلام) موعد ولادت امامزاده پادشاه محمد (علیه السلام) معلوم نیست؛ ولی وفاتش بنا بر کتیبه سنگ قبر وى در ماه رمضان سنه 832 قمری بوده است.
اجداد امامزاده سلطان محمد (علیه السلام) در قرن پنجم لغایت نهم هجرى که حکومت ها دخالتی در پیشه آستانه رضوى نداشتند، اداره کننده اصلى حرم حضرت امام رضا (علیه السلام) بوده اند. بدان سبب نامشان بر روى اغلب اشیاء و آثار قدیمی آستان قدس رضوى همانند کاشی کاریهاى سنجری، سنگاب خوارزمشاهى و در مسجد بالاسر کتیبه شده است.
ایشان در قرون هفتم الی نهم، نقیب سادات شهر مشهد و در قرن هاى نهم تا یازدهم از آنگونه بزرگان و کلانتران این شهر بوده اند. به رغم اطمینان از هویت امیرسلطان محمد (علیه السلام) و انتساب وی به امام موسی بن جعفر (علیه السلام) اسم و نسب کامل امامزاده محمد به صورت «مرتضی، اعظم، سلطان، النقباد، غیاث الدنیا والدین، امیرسلطان محمد بن سلطان النقبا امیر بدالمله والدین طاهر… » تا حضرت پیشوا علی (علیه السلام) بر روی سنگ قبر صندوقی بسیار نفیس او کتیبه شده است.
ایشان در قرون هفتم ـ نهم هجری، نقیب سادات شهر مشهد و در قرن های نهم و یازدهم هجری از دسته بزرگان و کلانتران این شهر بوده اند.از قدیم چنین مرسوم شده که زائران پیش از ادای حاجت خویش و هم پس متعلق به نان و ماست در محل گنبد خشتی انفاق می کرده اند که این سنت هنوز هم کم و بیش جاری و باقی است. گر چه کل روزه گنبد خشتی زیارت می شود؛ اما روزهای چهارشنبه که ویژه زیارت موسی بن جعفر (علیه السلام) و اعقاب ایشان است و نیز جمعه روزها خاص زیارت مزار پادشاه محمد است.
آستان امامزاده سلطان غیاث الدین محمد (علیه السلام) در شهر مشهد، در برزن باستانی نوغان، در فاصله پانصد متری حرم مطهر حضرت رضا (علیه السلام) در کوچه اى به اسم گنبد خشتى مجاور فلکه طبرسی و چهارسوى نوغان واقع شده است.

بناى ساختمان بقعه معروف به گنبد خشتى آنسان که پیداست همزمان با فوت امامزاده سلطان محمد (علیه السلام) در زمان سلطنت شاهرخ تیمور ساخته شده؛ لذا پس از حرم رضوى از قدیمى ترین بناهای مشهد و فقط نشان بارز باقى باقیمانده از سادات موسوى در این شهر است. گنبد بنا دو پوششه است. پوشش داخلى آراسته به مقرنس هایی زیباست. گنبد بیرونى هم به نظر می رسد از ابتدا آجرپوش بوده، بدین سبب به گنبد خشتى شهرت مکشوف است. سوره ملک با خط خوش ریحان در ذیل پوشش داخلى کتیبه شده. لبه هاى چهار بالکن آن هم با سوره اتفاق به خط ثلث آراسته گردیده است. این بنا ظاهراً در موعد قاجار مرمت و داخل آن نقاشى و تزئین شده است. در این تزئین ابیاتى بر روى کتیبه سوره ملک تحریر شده است.

پارک بزرگ ملت مشهد

پارک ملت مشهد این پارم با زمینی به مساحت 72 هکتار در سال 1345 اول بازار وکیل آباد ساخته شده است.این مجموعه بزرگ یکی از بزرگترین و اصلیترین مجموعه های تفریحی و توریستی شهر مشهد برای مسافران تور مشهد محسوب می شود . این پارک شامل 4 ورودی است . این وروی ها ورودی شمالی (از بلوار معلم) , ورودی جنوبی (از وکیل آباد) , ورودی غربی ( از بلوار وکیل آباد) , ورودی شرقی (از بلوار آزادی) می باشد و این پارک دارای زمین های بازی فوتبال، والیبال، اسکیت، استخر شنا و زمین وسایل بازی کودکان است.

یکی از قابلیت‌های مهم این بوستان وجود مجموعه شهربازی است که در آن سعی شده از وسایل جدید بازی برای پر کردن اوقات زائرین، مسافران و اهالی شهر مشهد استفاده شود. از طرفی این مکان علاوه بر جنبه تفریحی به لحاظ وجود مجتمع فرهنگی ـ هنری امام رضا(ع) در محدوده آن، از نظر فرهنگی نیز حایز اهمیت است.

باغ خونی مشهد

باغ خونی مشهد در بخش جنوبی شهر مشهد قرار دارد.باغ خونی مربوط به دوره قاجار در خیابان عنصری واقع شده و این اثر در تاریخ 25 اسفند 1379 با شمارهٔ ثبت ۳۲۴۰ بعنوان یکی از آثار ملی ایران به ثبت رسیده است.این باغ با وسعت 5/6 هکتار ساخته شد که به باغ خونی معروف است و این باغ دارای سه عمارت مستقل بوده که دو ساختمان آن تخریب شده است. بنا بر روایات در سال 1330 شمسی 1912 میلادی از این باغ مسجد گوهرشاد را به توپ بستند. این مکان امروزه در ضلع شمال شرقی میدان بسیج (در محدوده خیابان عنصری) قرار گرفته است.باغ خونی در فاصله 500 متری از حرم مطهر قرار دارد.باغ خونی مدتی به عنوان کنسولگری روسیه در مشهد و سپس مدتی به نام دفتر بازرگانی دولت روسیه، در اختیار روس ها قرار گرفت.

سرانجام با فروپاشی کمونیسم، روس ها در سال 1369 شمسی باغ را برای همیشه ترک کردند.اولین سند باغ در سال 1317 شمسی به نام اداره مالیه زده شده است که در سال های پس از انقلاب به بانک کشاورزی تعلق می گیرد. بعد از آن نیز این باغ به نیروی انتظامی تعلق می گیرد.مسافران تور مشهد نوروز 96 که علاقمند به مناطق تاریخی هستند می توانند از این منطقه بازدید کنند.

مطالب مرتبط :